Güvenli ve Bilinçli İnternet Kullanımı

İnternetin günümüzün en önemli ihtiyaçlardan olduğu kaçınılmaz bir gerçek.

Günlük yaşantımızda pek çok amaçla internet üzerinden işlerimizi kolay ve hızlı bir şekilde görebiliyoruz.

Ama internetin risklerinden haberdar mıyız?

İnternet üzerinde karşılaşabileceğimiz tehlikeli durumlarda bilinçli bir şekilde hareket ederek doğabilecek srounların önüne geçmemiz mümkün.

BİLİNÇLİ VE GÜVENLİ İNTERNET KULLANIMI KONU BAŞLIKLARI :

TEKNOLOJİ (TELEFON, İNTERNET VS.) BAĞIMLILIĞI
SİBER TUZAKLAR
SİBER ZORBALIK
SİBER GÜVENLİK

TEKNOLOJİ (TELEFON, İNTERNET VS.) BAĞIMLILIĞI

İnternet hayatın vazgeçilmez bir parçası. Yapılan araştırmalar internetin daha fazla amaç için artan bir şekilde kullanıldığını gösteriyor. Peki interneti kullanırken ne kadar dikkat ediyoruz? Gerek sağlığımız açısından gerekse günümüzün en önemli hazinesi bilgi güvenlimiz açısından bizim için oluşabilecek risklerin farkındamıyız?
	Gündelik hayatımızn pek çok işini gördüğümüz internet özellikle evde daha fazla vakit geçirdiğimiz günlerde daha fazla vakit geçirdiğimiz bir mecra. Farkında olmadan vaktimizin büyük bir kısmını internette harcarken, gündelik yaşantımızın gitgide daha fazla internete bağlı olduğunu farketmiyoruz. Bağımlılık kişinin farkına varmadan yavaş yavaş kendisini içine çeken bir olgunun esiri olması, psikolojik bir sorun. Diğer bağımlılık türlerinden bir farkı yok hatta teknoloji (interenet, telefon) bağımlılığı zararsız amaçlarla başalyıp, daha rahatsız edici boyutlara varabiliyor
Teknoloji bağımlılığının başlıca belirtileri : Yalnızca birkaç dakika diyerek saatler harcamak. Çevrenizdekilere ekran karşısında geçirdiğiniz zaman hakkında yalan söylemek. Uzun süre bilgisayar kullanmaktan dolayı fiziksel sorunlardan şikâyet etmek. Anonim bir kişiliğe bürünmek, insanlarla internet üzerinden konuşmayı yüz yüze konuşmaya tercih etmek. İnternete girmek için yemek öğünlerinden, derslerden ya da randevulardan ödün vermek. Bilgisayarınızın başında çok fazla zaman geçirdiğiniz için suçluluk duyuyorken bir yandan da büyük bir zevk almak ve bu iki duygular arasında gidip gelmek. Bilgisayarınızdan uzak kaldığınız zaman gergin ve boşluktaymış gibi hissetmek. Gece geç saatlere kadar bilgisayar başında kalmak.
	Teknoloji bağımlılığının fiziksel ve sosyal belirtileri : El ve el bileklerinde ağrı ve uyuşma Gözlerde kuruluk, kızarma, yanma, bakışın bulanması Sırt ve boyunda ağrı ve sertleşme Beden duruşunda bozukluk Şiddetli baş ağrısı Halsizlik Uyku bozuklukları Aktivitelerde azalma Belirgin kilo alma veya kilo kaybı Akademik başarıda düşüş Kişisel, aile ve okul sorunları Zamanı idare etmede başarısızlık Uyku bozuklukları Yemek yememe Aktivitelerde azalma İnternet arkadaşları dışında izolasyon
Peki ne yapmalı ? Çocuklarınızı arkadaşları ile doğal yollardan görüşmeleri için yönlendirin, akran gruplarıiçerisinde sosyalleşmesini sağlayın. Çocuklarınızı yetenek ve ilgi alanlarına uygun spor dallarına yönlendirin. Çocuğunuzun arkadaşlık ilişkilerini destekleyin, onları bir araya getirecek aktivite planlayın. Çocuğunuzun bilgisayar kullanımını kontrol edin ve sanal ortamdaki arkadaşlarını tanıyın. Bilgisayarlarınızda güvenli internet uygulamalarının olmasına özen gösterin. Bilgisayarlarınızda güvenli internet uygulamalarının olmasına özen gösterin.
2 yaşından küçük çocukların internet, tv ya da bilgisayarla karşılaşması uygun değildir. Okul öncesi yaş grubu için günde 30 dakikayı geçmeyecek şekilde internet kullanımı yeterlidir. İlköğretimin ilk 4 yılında ödev haricinde oyun ve eğlence için günlük 45 dakika zaman ayrılmalıdır. Sonraki yıllarda hafta sonu daha esnek olmakla birlikte günde 1 saat kullanım uygundur. Lise çağında da günlük 2 saat yeterlidir.

SİBER TUZAKLAR Siber tuzaklar internet üzerinde her zaman karşılaşabileceğimiz riskleri yanımlayan bir kavramdır. Yoğun internet kullanımı gerçek yaşantıda olduğu gibi internette de kötü amaçlı kişilerin suç işleyebileceği bir ortam oluşturuyor. Siber tuzak olarak adlandırılan yöntemler nelerdir? 1-) Ücretsiz hediyeler, tatiller, yarışmalar.. Kısacası "bedava" kelimesinin olduğu alanlara, Linklere önemle dikkat etmelisiniz. Oltalama diye tanımlanan bu yöntemle size sunulan cazip tekliflere kanarak dolandırıcıların hedefi oluyorsunuz. 2-) Resmi devlet daireleri olmadıkça kimseyle kimlik bilgilerinizi paylaşmamalısınız. Diyelim ki bu bilgileri paylaştık. Ne gibi bir kayıp yaşarız? Bu bilgileri elde eden saldırganlar genelde sizlerin özel bilgilerinizi elde ederek sizlere akıla bile gelemeycek tuzaklar kurabilir. Bu konuda her zaman bir önlem almalı, bilgilerinizi paylaşmamalısınız. 3-) Sahte veya Spam maillerden gelen tekliflere inanmayın. Kullandığınız mail adresine birebir kopyalanmış mail ve posta linkleri gönderilebilir. Bu postaları açıp linklere tıkladığınız vakit sizler farkında bile olmadan saldırgan kişilere bilgisayarınıza veya kimlik, banka ve kişisel bilgilerinize erişim izni verebilirsiniz. Doğruluğundan emin olmadığınız maillerden kaçının!

SİBER ZORBALIK

Elektronik ya da dijital ortamda başkalarına rahatsızlık ya da zarar vermek amacıyla kişilerin ya da grupların aşağılama, iftira, dedikodu, taciz, tehdit, dışlama ve rencide etme gibi davranışlarının tümüne siber zorbalık denir.

Siber zorbalık, bir psikolojik şiddet biçimidir. Paylaşımların internet ortamında hızla yayılması ise yaşanan bu psikolojik şiddeti daha da büyütmektedir.

Siber zorbalık, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de giderek yaygınlaşan bir durumdur. İnternet kullanımının artması ile birlikte ortaya çıkan çevrimiçi riskler arasında duygusal sonuçları açısından en yaralayıcı olanlarından birisi siber zorbalıktır.

Siber zorbalık davranışı birçok şekilde yapılabilir:

Sosyal ağlar ya da sohbet odaları gibi çevrimiçi ortamlarda başkalarına aşağılayıcı, alay edici, öfke dolu, kaba, cinsel taciz veya şiddet içeren mesajlar göndermek,
Bir kişinin kişisel bilgilerini izni ve haberi olmadan internet ortamında paylaşmak,
Sosyal ağlarda birisi hakkında dedikodu yaymak ya da özel hayatıyla ilgili konuları herkesle paylaşmak,
Bir kişiye alakalı olarak karalayıcı, aşağılayıcı web sayfaları hazırlamak,
Başkası adına sahte hesap açıp, onun kimliğine bürünmek,
Bir kişinin sosyal ağlardaki tüm hesaplarını onu rahatsız edecek biçimde takibe almak,
Sosyal ağlardaki paylaşımlarına sürekli olumsuz yorumlar yapmak,
Ortak arkadaşları organize ederek hedef olarak seçilen bireyi arkadaş listelerinden silmelerini ve engellemelerini, yani sosyal olarak dışlamalarını sağlamak

vb. davranışların tümü siber zorbalık örneğidir.

Siber Zorbalığa maruz kalmamak için şunlar yapılabilir :

Her şeyden önce, "İnternette Önce DÜŞÜN Sonra Paylaşın",
Sosyal ağlardaki hesaplarınıza olan erişimi tanıdığınız ve güvendiğiniz kişilerle sınırlayın,
Kullandığınız çevrimiçi platformların güvenliğine DİKKAT edin ve bu ayarları "güvenli" konumda tutun,
Sosyal ağlarda başkalarının erişimine açık ortamlarda kişisel bilgilerinizi paylaşmayın,
Hesaplarınıza ait şifrelerinizi arkadaşlarınızla bile paylaşmayın,
Kaynağına güvenmediğiniz iletileri açmayın, Yabancılardan gelen arkadaşlık tekliflerini kabul etmeyin,
Sinirliyken paylaşım yapmayın,
Başkasını da ilgilendiren bir içerik paylaşmadan önce onun iznini alın,
Şaka ile Zorbalık arasındaki ince çizgiye dikkat edin,
Birini rahatsız edecek türdeki paylaşımların yayılmasına aracılık etmeyin,
Siber zorbalığa maruz kalırsanız bunu hemen güvendiğiniz bir yetişkinle paylaşın,
İnternete erişim hakkınızı kullanırken başkalarının haklarını gözetme sorumluluğunuzu unutmayın.
Dijital dünyada attığınız her adımın gerçek hayatta karşılığı olduğunu unutmayın!
Siber Zorbalıktan KORKMA, Siber Zorba Olma!

Siber zorbalık ile karşılaşıldığında;

Sizi rahatsız eden kişiyle iletişiminize son verin.
Hesaplarınızı korunaklı hale getirin, herkesin erişimine açmayın.
Zorbalık ısrarla devam ediyorsa güvendiğiniz kişilere/ebeveynlerinize durumu anlatın.
Zorbalığa maruz kaldığınız platformlara gerekli şikayetleri yapın, bu hesapları ya da kişileri bildirin.
Zorbalığa maruz kaldığınız platformlardaki hesaplarınızı silin ya da dondurun.
Tehlike altında olduğunuzu hissediyorsanız resmi makamlara gerekli şikayetlerde bulunun.
Zorbalığın sadece sizin başınıza gelen bir sorun olmadığını unutmayın, durumu görmezden gelmeyin ve gerekli önlemleri alın.
Eğer ebeveynseniz çocuklarınızla konuşun, güvenli internet kullanımı hakkında bilgi verin, destek olun, takip edin ve gerekirse erişimlerini kontrollü hale getirin.
Haklarınızı iyi bilin, sosyal mecraların zorbalıkla mücadele politikalarını inceleyin.

İnternet Yardım Merkezinin Siber Zorbalık Broşürü için tıklayın

SİBER GÜVENLİK

Bilgi güvenliği, bilgilerin izinsiz kullanımından, izinsiz ifşa edilmesinden, izinsiz yok edilmesinden, izinsiz değiştirilmesinden, bilgilere hasar verilmesinden koruma, veya bilgilere yapılacak olan izinsiz erişimleri engelleme işlemi. Bilgi güvenliği, bilgisayar güvenliği ve bilgi sigortası terimleri, sık olarak birbirinin yerine kullanılmaktadır. Bu alanlar alakalıdırlar ve mahremiyetin, bütünlüğün ve bilginin ulaşılabilirliğinin korunması hususunda ortak hedefleri paylaşırlar.

Bilgi güvenliği üç başlık altında incelenir:

Gizlilik: Bilgilerin yetkisiz erişime karşı korunması

Bütünlük: Bilgilerin eksiksiz, tam, tutarlı ve doğru olması

Kullanılabilirlik: Bilgilere yetkililerce ihtiyaç duyulduğunda erişilebilir olması

İnternet Ne Kadar Güvenli?

Gereken tedbirlerin alınmaması halinde internetin güvenli olduğunu söylemek pek de doğru değildir! İnternet ortamında %100 güvenlik garantisi verilemez.

İnternet kullanıcıları üzerlerine düşen sorumlulukları yerine getirirse, interneti belli bir düzeyde güvenli hale getirebilir.

İnternetin bilinçli kullanımı, internet güvenliğini de beraberinde getiren bir durumdur. Elbette güvenlik için antivirüs ve firewall programları kullanılmalıdır fakat bu yüzde yüz bir güvenlik sağlamayacaktır.

"Bilinçli İntenet Kullanımı" Nedir?

İnternette bilmeden, başını-sonunu hesap etmeden yapılan şeylerden genellikle zarar görülür. Denilebilir ki bilince giden yol; öğrenmekten, düşünmekten, sorgulamaktan ve farkında olmaktan geçer.

İnterneti kullanırken aynı zamanda kendimizi ve içinde bulunduğumuz durumları sorgulayabiliyor muyuz?
İnternette yaptıklarımızın kendimize, ailemize ve diğer kullanıcılara ne gibi yansımalarının olacağını biliyor muyuz?
İnterneti doğru, faydalı ve ahlaki davranışlar çerçevesinde mi yoksa kötüye mi kullanıyoruz?

Bilinçli bir internet kullanımı için bütün bu soruların cevaplarını düşünmek kullanıcılar için yol gösterici olacaktır.

Neler Yapılabilir?

Öncelikle internetin tehditlerinin farkında olmak ve şüpheci yaklaşmak önemli. İnternetteki tuzaklara düşmeden ilerleyebilmek için bu önemli bir adım.

Bilinçli olmak için kullandığımız ortamların güvenlik politikalarını iyice öğrenmeliyiz.

Sosyal medya hesabımızın güvenlik ayarlarına tamamiyle hakim olmalı, kontrolü elimizde tuamalıyız. Bilgilerimiz kimlerin görüntüleyebileceği gibi durumları biz belirlemeliyiz.

Güvenilir olmayan cihazlardan giriş yaparken dikkatli olmalı, önemli (bankacılık işlemi gibi) işleri asla yapmamalıyız. Cihazla işimiz bittiğinde geçmişi temizlemeliyiz.

Parolalarımızı belirli aralıklarla değiştirmeli ve kimseyle paylaşmamalıyız. Tek bir parola yerine farklı ortamlar için farklı parolalar belirlemeliyiz.

Güvenli olmayan (şüphelendiğimiz) sitelerden alışveriş yapmamalı, dosya indirmemeliyiz

Tuzak olarak adlandırabileceğimiz; şüpheli mailler, iletiler alırsak bunlara itibar etmemeliyiz.

Kişisel bilgilerin korunması kanunu hakkında bilgi sahibi olun ve kurumların hangi bilgilerinizi talep edebileceklerini öğrenin.

Kişisel bilgileriniz paylaşma konusunda dikkatli olun.